Türk Hamamı

Juno Spa firması hamam tasarımı ve yapımında ustalaşmış kadrosu ile çok sayıda spa projesi kapsamında Türk hamamı üretmiştir. Hamam imalatı yapan firmalar arasında dünya çapında tanınırlığı olan Juno Spa hamam üreticisi Türk firmaları içinde de imza attığı başarılı projelerle bilinmektedir.

Hamam sözcüğü; Arapça hammam=banyo, İbranice hamam=sıcak olmak sözcüklerinden gelir. Hamam, kısaca “yıkanma, arınma ve şifa bulmaya mahsus yer” olarak tanımlanabilir.

İnsanoğlunun yaşamsal gereksinimlerinden birisi de sağlıktır. Türk Hamamları ve kaplıcalar gibi sıcak su mekânlarının yapımı bu sağlık gereksinimlerini karşılamak için ortaya çıkmıştır.
Yıkanmanın; hastalıkların önüne geçmesi ve iyileştirilmesinde kullanılmasıysa çok eskilere dayanır. M.Ö. IV yüzyılda Romalılarda vücudu terbiye ve tedavi müessesesi konumunda Roma Banyoları bulunduğu biliniyor. Bu dönemde oldukça geniş alanlar üzerine kurulan Roma Banyoları, temizliğin ve sağlıklı yaşamın yanında sportif ve kültürel etkinliklerin de merkezi olmuştur.

Türklerin yaşamında da hamamlar yalnızca bir yıkanma yeri değil; sağlık, sosyal, ve kültürel etkinliklerin yaşandığı merkezler olmuştur. Türk Hamamları kişilerin hususiyetle yıkanma ve temizlenme gereksinimlerine yanıt vermiştir. Türk Hamamları her dönemde toplumların dini inançları doğrultusunda mimari farklılıklar göstermiş ve sosyal yaşantılarının bir parçası olmuştur. Türk Hamamları mimari karakter yönünden roma banyosu mimarisinden esinlenmişse de esas mimari biçimini İslami yapı mimarisinden almıştır. Hamamlar mimari yapı yönünden cami mimarisiyle benzerlik göstermektedir. Örneğin; hamam kubbesi cami kubbesinden esinlenerek hazırlanmıştır.

İslamiyet’e göre sağlık açısından bir vücudun girdiği bir suya farklı bir beden giremez, zira o su kirlenmiştir. İslamiyet’te bu inanıştan ötürü akan suda yıkanma ve abdest alma düşkünlüğü doğmuştur. Bu nedenle Türk hamamlarında kurnalar önemli bir gereksinim olarak düşünülmüştür. Halbuki roma banyolarında kurna pek bulunmaz. Türk Hamamları mimari yönden roma banyoları ile benzerlik gösterse bile işlev ve maksat yönünden mimari farklılıklar göstermektedir. Türkler İstanbul’un fethinden sonra burada ve Osmanlı Devletinin dört bir yanında binlerce hamam yaptılar. XVII. Yüzyılda yalnızca İstanbul’da 168 büyük çarşı hamamı vardı.

Türk Hamamı Temel Üç Kısma Ayrılır:
– Soyunma Yerleri
– Yıkanma Yerleri: Soğukluk, Sıcaklık (Hamam)
– Isınma Yeri (Külhan)

Soyunma Yerleri: Geniş bir sofa ve etrafında bölmeli şekiller bulunur. Yıkanan kimseler bu şekillerde uzanıp dinlenirler.

Yıkanma Yerleri: Soğukluktan geçerek girilen hamam bölümüne denir. Burası da bir takım bölümlere ayrılır: kurna başı denilen herkesin birer birer yıkandığı bölüm, halvet ismi verilmiş olan kapalı ve yalnız başına yıkanma hücrelerinin olduğu bölüm, birde üzerine uzanıp ter dökülen göbek taşının bulunduğu kısım vardır. Burası hamamın mermer kaplı zemininden daha da yukarı yapılmış ve türlü geometrik şekillerde olabilen yerdir.

Isıtma Yeri: Hamamın altında olup burada ateş yanar. Ateşten yükselen alev ve duman, mermer zeminin altındaki özel yollardan duvar içlerinden geçerek tüteklik ismi verilmiş bacadan çıkar. Külhandaki ocağın üstünde soğuk su deposu bulunur. Ocağın dip kısmındaki birkaç kanal hamamın yıkanma yerinin ortasındaki göbek taşının altına girer. Bu taşın altındaki karanlık yer çok ısındığında buraya cehennem denir. Çarşı hamamları, haftanın belli günlerinde kadınlara farklı günlerde erkeklere açık vaziyettedir. Çifte hamam olanlar ise birbirine bitişik iki hamam olup birisi kadınlara diğeri erkeklere ayrılmıştır. Bu hamamlar her gün açık vaziyettedir.

İstanbul’un hamamları tüm dünyaca tanınmaktadır. Eski olması bakımından Beyazıt, Çemberlitaş, Hoca Paşa, Fındıklı Hamamları, Fatih’te Mehmedağa Hamamı vs mevcuttur. Buna ek olarak zamanla tahribata dayanamayıp yıkılmış hamamlar da bulunmaktadır.  Meşhur konak hamamlarından hiçbirisi bugüne kalmamıştır. Yalnız saray hamamları (Topkapı ve Dolmabahçe) ayrı devirlerin mimarlık abidelerine örnek olarak bugün İstanbul’u süslemektedir. Bunlardan farklı olarak Bursa’nın doğal sıcak kükürtlü sularıyla meşhur kaplıca hamamları, Gönen kaplıca hamamları ve Türkiye’nin dört bir yanına serpiştirilmiş kaplıca ve olağan hamamlar da mevcuttur. Kaplıca hamamları, termal suların kullanıldığı özel tesislerdir ve sağlık açısından birçok fayda sağlayabilir. Ancak, bu faydalar kişiden kişiye değişebilir ve herkesin sağlık durumu farklı olduğu için genel bir değerlendirme yapmak zordur. Kaplıca hamamlarının sağlık açısından başlıca faydalarından bazıları şunlarıdr:

1. Romatizmal Hastalıklara İyi Gelir: Kaplıca sularındaki mineraller ve sıcaklık, romatizmal hastalıkların semptomlarını hafifletebilir. Bu tür hastalıklar arasında osteoartrit ve romatoid artrit bulunmaktadır.
2. Kas ve Eklem Ağrılarına Rahatlama: Kaplıca sularının içindeki mineraller, kas ve eklem ağrılarına karşı rahatlatıcı etkiler gösterebilir. Bu, kas spazmlarını azaltabilir ve eklem hareketliliğini artırabilir.
3. Cilt Sorunlarına İyi Gelir: Kaplıca sularındaki mineraller, cildi besleyebilir ve bazı cilt problemlerine karşı yardımcı olabilir. Özellikle egzama, sedef hastalığı gibi kronik cilt hastalıklarına sahip kişilere faydalı olabilir.
4. Stres ve Anksiyeteyi Azaltır: Sıcak su ve rahatlatıcı ortam, genel stres seviyelerini azaltabilir. Kaplıca hamamları, ruhsal rahatlama ve zihinsel dinlenme sağlayarak anksiyete ve depresyonun hafifletilmesine yardımcı olabilir.
5. Dolaşım Sistemini İyileştirir: Kaplıca sularının sıcaklığı, kan dolaşımını artırabilir. Bu, dokulara daha fazla oksijen ve besin taşınmasına yardımcı olabilir, bu da genel olarak vücut fonksiyonlarını iyileştirebilir.
6. Solunum Yollarına Fayda Sağlar: Kaplıca buharları, solunum yollarının açılmasına ve solunum problemleri olan kişilerde rahatlama sağlamaya yardımcı olabilir. Astım ve bronşit gibi solunum sorunları olan kişiler için faydalı olabilir.
7. Detoksifikasyonu Destekler: Terleme yoluyla toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olabilir. Bu, vücudun detoksifikasyon süreçlerini destekleyebilir.

Ancak, kaplıca hamamlarının sağlık faydalarını değerlendirirken bireylerin sağlık durumları, özellikle kalp problemleri, yüksek tansiyon gibi durumlar göz önüne alınmalıdır. Ayrıca, herhangi bir sağlık sorunu olan kişilerin bu tür tesisleri kullanmadan önce bir sağlık görevlisi ile konuşmaları önerilir.

Modern banyo alışkanlıklarından ötürü bir dönem neredeyse unutulmaya yüz tutmuş olan hamamlar, ülkemize gelen turistlerin ilgisiyle günümüzde tekrar hatırlanmaya başlamıştır. Hiç kuşkusuz Türk Hamamları sağlık, sıhhat ve güzellik yönünden dünyada eşi benzeri olmayan uygulama çeşitliliğine ve etkinliğine sahiptir. Türkiye’ye gelen her turistin Türk hamamlarını ziyaret etmeyi arzu etmesi ve sağlık için önemli yapılardan birisi olması nedeniyle, Türkiye’deki otellerin spa merkezlerinin en gösterişli yapıları arasına Hamamlar tekrar girmiştir. Turistlerin otel tercihlerinde önemli etkenlerden biri olan Türk Hamamının mevcudiyeti ayrıca oteller için ek gelir kaynağı haline de gelmiştir.

Modern çağın hastalığı sayılabilecek stresten kurtulmayı ve güzellik adına aranan alternatif çözümleri faydaları arasında bulunduran Türk hamamlarına ilgi her geçen gün daha da artmaktadır. Yalnızca Türkiye’de değil dünyanın birçok yerinde de artık Türk hamamları yapılmaktadır.

Gallery